Racisme in het onderwijs

In de collectie van het Nationaal Onderwijsmuseum zijn tal van voorbeelden aanwezig van leermiddelen uit het verleden die racistisch zijn. Via onderwijs werden beelden over 'de ander' gepresenteerd om het ‘wij’ versus ‘zij’ te benadrukken: de ander die niet bij ons hoort, die niet van ons is, die buitengesloten wordt.

Ook in het Nederlandse onderwijssysteem waren racisme, vernedering en onverschilligheid aanwezig in schoolboeken en op schoolplaten. Op microniveau, in de klas, kwamen leerlingen in aanraking met racistische ideeën en beelden, die ze soms een leven lang met zich meedroegen.

Racisme werd verpakt in onschuldig, zogenaamd neutraal lesmateriaal. Zoals bijvoorbeeld op deze schoolplaat van de ‘wereldrassen’: in het centrum is de ‘superieure blanke man’ afgebeeld en daaromheen de andere – ‘onderdanige’, ‘inferieure’ – rassen. Het lijkt lang geleden, maar soortgelijke beelden kleuren voor lange tijd, soms zonder dat we het zelf weten, onze hedendaagse opvattingen, emoties en vooroordelen over ‘de ander’.

Het Nationaal Onderwijsmuseum is solidair met de wereldwijde strijd tegen racisme. Begrijpen hoe op subtiele en minder subtiele manier vooroordelen worden gecommuniceerd en soms nog steeds aan kinderen en jongeren worden overgedragen, is een cruciale stap in deze strijd.

Voorbeelden van racistisch lesmateriaal in de collectie van het Onderwijsmuseum, zie:

https://didactiefonline.nl/blog/jacques-dane/mensenrassen-in-het-klaslokaal-1911

https://didactiefonline.nl/blog/jacques-dane/ver-van-huis-1920

https://didactiefonline.nl/blog/jacques-dane/de-voormalige-kolonie-nederlands-indie

https://didactiefonline.nl/blog/jacques-dane/robinson-crusoe-in-het-klaslokaal-1930